Sportowe imprezy stają się coraz droższe. Wyjątkiem nie są igrzyska olimpijskie, po których pozostają często nie tylko fajne wspomnienia, ale przede wszystkim niezrealizowane nadzieje na rozwój i… długi. Do dnia dzisiejszego nowoczesne igrzyska odbyły się w 44 miastach w 23 krajach. Ciekawe, że poza Europą i Ameryką Północną odbyły się tylko osiem razy. Tegoroczne igrzyska olimpijskie w pięknym brazylijskim mieście Rio w 2016 to pierwsze igrzyska w Ameryce Południowej.

Jest jednak miasto, które jako jedyne jest związane na stałe z ruchem olimpijskim – i nie są to greckie Ateny. Na świecie jest tylko jedna stolica olimpijska, czyli szwajcarska Lozanna, stolica kantonu Vaud. Mimo że nigdy nie gościła igrzysk zimowych, letnich czy paraolimpijskich, a młodzieżowe ugości dopiero w 2020 roku, jest jedyna w swym rodzaju. Znajduje się tutaj siedziba Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, który nadał Lozannie status stolicy olimpijskiej w 1994 roku na stulecie nowożytnych igrzysk. Mieszczą się tutaj również siedziby kilkudziesięciu federacji sportowych, instytuty badawcze i akademie sportu. Koła olimpijskie i napis Lausanne Capitale Olimpique witają podróżnych już na dworcu kolejowym.

Dworzec kolejowy w Lozannie

Na początku lat 90. XX wieku w Lozannie zostało otwarte jedno z najbardziej popularnych w Szwajcarii muzeów – Muzeum Olimpijskie, które góruje nad wybrzeżem Jeziora Genewskiego jak gigantyczne podium mistrzów. Znajduje się na terenie byłej wioski rybackiej, obecnie luksusowego przedmieścia Lausanne-Ouchy, gdzie liczne jachty i bawiąca się złota młodzież tworzą atmosferę podobną do tej na Lazurowym Wybrzeżu. Również w najlepszych szwajcarskich tradycjach stoi tutaj na sześcianach z wapienia jurajskiego zegar odliczający czas do następnych igrzysk olimpijskich.

W środku Muzeum Olimpijskiego przy Quai d’Ouchy 1 ze świecących ekranów odwiedzających przywitają wspaniali bohaterowie olimpijscy. Lozańskie muzeum jest najważniejszym ośrodkiem informacji dotyczącej igrzysk. Rocznie odwiedza je około 200 tysięcy turystów. Ponad 10 000 eksponatów, w tym 1500 na wystawie stałej, około 50 projektorów i interaktywnych scen czynią zapewnia wyczerpujące informacje, jak i… wyczerpuje fizycznie. W końcu to sport jest głównym bohaterem tej znakomitej opowieści o igrzyskach, o kryzysach i zwycięstwach, o walce i wsparciu.

Wejście do Muzeum Olimpijskiego

Po gruntownej prawie dwuletniej renowacji muzeum zostało ponownie otwarte w 2013 roku. Supernowoczesne technologie audiowizualne i informacyjne oraz wykonane prace przeobraziły je w wyjątkowe interaktywne miejsce. Dzięki temu każdy odwiedzający może przeżyć razem ze sportowcami unikalne emocje i momenty igrzysk. Muzeum jest czynne w lecie od 9 do 18 cały tydzień, i od drugiej połowy października od 10 do 18 od wtorku do niedzieli. Dookoła muzeum znajduje się park z rzeźbami, autorstwa między innymi słynnego Auguste’a Rodina, przedstawiającymi „sztukę sportową”. Warto przypomnieć, że w latach 1912-1948 na letnich igrzyskach olimpijskich odbywała się rywalizacja również w dziedzinie literatury i sztuki, w tym muzyki, malarstwa i rzeźby.

Międzynarodowy Komitet Olimpijski to organizacja pozarządowa założona przez francuskiego arystokratę, pedagoga i historyka Pierre’a de Frédy, barona de Coubertina. Uważał on sport za najlepszą metodę wychowania człowieka w duchu pokoju, zdrowej sportowej rywalizacji i nawet postaw obywatelskich. Napisał na przykład „Odę do sportu”, za którą w ramach pierwszego olimpijskiego konkursu sztuki i literatury wygrał – co prawda pod pseudonimem – złoty medal.

„…O Sporcie, tyś jest Postęp! By móc ci służyć,
człowiek musi stale rozwijać ciało i rozwijać ducha.
Musi przestrzegać najwyższej higieny:
wyrzec się wszelkich zbytecznych nadużyć.

To ty mu wpajasz te mądre zasady, które wzbraniając mu naruszać
zdrowie, wysiłek jego uczynią skutecznym.”

(przekład Jadwigi Sadowskiej)

Większość życia Pierre de Coubertin spędził w Lozannie. W trakcie pierwszej wojny światowej przeniósł tutaj z Paryża Międzynarodowy Komitet Olimpijski. 10 kwietnia 1915 roku Lozanna oficjalnie powitała ruch olimpijski w ratuszu. Ówczesny burmistrz Paul Maillefer właśnie tutaj przyjął de Coubertina i zadbał o miejsce dla MKOl i jego archiwów.

Ratusz w Lozannie

Na początku Międzynarodowy Komitet Olimpijski mieścił się w budynku willi Mon-Repos („mój odpoczynek”). Również tutaj  na trzecim piętrze od 1922 roku już na stale zamieszkał z żoną i niepełnosprawnymi dziećmi sam de Coubertin. Jego wdowa mieszkała tu jeszcze do lat 60. XX wieku. Również do tego czasu w willi Mon Repos dalej mieściły się archiwa olimpijskie oraz pierwsze Muzeum Olimpijskie. Później siedziba MKOl została przeniesiona do dzielnicy Vidy, na zachód od Ouchy, niedaleko stadionu nazwanego imieniem wskrzesiciela igrzysk olimpijskich oraz stadionu Juana Antonio Samarancha. Obecnie siedziba mieści się w tymczasowej lokalizacji w dzielnicy Pully, na wschód od Ouchy. W międzyczasie przy słynnym historycznym budynku Château de Vidy zostanie zbudowany nowy futurystyczny kompleks architektoniczny MKOl, który ma być gotowy w roku 2020 i będzie nosił nazwę Budynek Jedności Olimpijskiej – Olympic Unity House.

Zanim jednak de Coubertin przeniósł się do Lozanny na dobre, jeszcze w 1913 roku zorganizował tutaj konferencję z psychologii i fizjologii sportu, planowaną od 1911 roku. Poprzedzona dorocznym posiedzeniem MKOl konferencja ta została uznana za 5. Kongres Olimpijski. Odbyła się w Pałacu Rumine, wtedy siedzibie Uniwersytetu w Lozannie, który de Courtin chciał zaangażować do ruchu olimpijskiego. Obecnie w Pałacu Rumine znajduje się biblioteka uniwersytecka i dużo różnorodnych muzeów. Natomiast aula uniwersytecka, gdzie odbyła się ceremonia otwarcia kongresu, jest obecnie wykorzystywana przez Wielką Radę kantonu Vaud.

Pałac Rumine przy Place de la Riponne

Innym miejscem w Lozannie, związanym z ruchem olimpijskim i działalnością de Coubertina, jest Casino de Montbenon. Zbudowane w 1908 roku na wzór paryskiego Trocadéro nigdy nie pełniło roli kasyna jako takiego, a po bankructwie w 1912 roku zostało zakupione przez władze miejskie. To tutaj od 1915 do 1922 roku mieściła się siedziba MKOl, zanim trafiła do willi Mon-Repos. Właśnie w Casino de Montbenon mieścił się pierwowzór muzeum, tak zwany Instytut Olimpijski. Miała to być instytucja bardziej zorientowana na edukację, propagująca sport i zwyczaje ludowe w miastach. Pierwsze zajęcia teoretyczne i praktyczne zajęcia sportowe rozpoczęły się już w 1917 roku dla internowanych wojskowych francuskich i belgijskich. Niestety instytut nie przetrwał pierwszej wojny światowej. Ciekawe, że w Casino de Montbenon dawał koncerty inny wybitny mieszkaniec Lozanny (czy bardziej jej przedmieść) Ignacy Jan Paderewski, którego imieniem nawet została nazwana sala koncertowo-filmowa w Montbenon.

Casino de Montbenon

Warto przypomnieć, że flaga olimpijska z pięcioma kołami jako symbolem pięciu kontynentów również była pomysłem de Coubertina. Poza wspomnianym wcześniej budynkiem dworca kolejowego kółka olimpijskie i napis „Lozanna stolicą olimpijską” znajdują się również na budynku Palais de Beaulieu. Jest to olbrzymie centrum kongresowo-targowego przy avenue Bergières 10, tylko 15 minut piechotą od Stade Olympique de la Pontaise. To miejsce jest również znane z największej hali koncertowej Théâtre de Beaulieu, gdzie w 1989 roku odbył się drugi konkurs piosenki Eurowizji dzięki zwycięstwu w poprzednim roku w Irlandii wtedy jeszcze początkującej piosenkarki Céline Dion.

Fasada Palais de Beaulieu

Kółka olimpijskie zawisły na fasadzie jednego z budynków Bealieu Lausanne w 1998 roku przed wielkimi narodowymi targami Comptoir Suisse, które nawiązywały do tematyki światowego sportu. Aktualne są plotki, że do Beaulieu może się przenieść jedna z innych najważniejszych światowych instytucji okołosportowych – Sportowy Sąd Arbitrażowy z pałacyku de Béthusy przy Beaumont 2, zbyt ciasnego dla tłumu osób odpowiedzialnych za rozstrzyganie tak palących spraw jak transfery zawodników czy doping wydolnościowy na igrzyskach. Światowa Agencja Antydopingowa też ma swoją siedzibę w Lozannie, w Maison du Sport International, słynnym kompleksie wszystkich możliwych federacji i organizacji sportowych na świecie otwartym w pobliżu MKOl w 2006 roku.