Na północno-wschodnich krańcach Polski próżno dzisiaj szukać mocno rozwiniętej sieci kolejowej, ale były czasy, kiedy pociągi odgrywały tu ogromną rolę w komunikacji. Gołdap był stolicą pruskiego powiatu. W 1913 roku mieszkało tutaj 10 tysięcy osób, a w 1925 roku 8500. Znajdowały się tu różne instytucje administracyjne oraz duży węzeł kolejowy. O znaczeniu Gołdapi świadczy fakt, że miał bezpośrednie połączenie ze stolicą regionu Królewcem (dziś to Kaliningrad).
 

 
Tędy przebiegała linia z Istenburga (dzisiaj Czerniachowsk w Obwodzie Kaliningradzkim) do Ełku, a kończyły tu się trasy z Węgorzewa i Stallupönen (dzisiaj Niestierow w Obwodzie Kaliningradzkim). Zanim rozpoczęto budowę linii do Żytkiejm, węzeł kolejowy miał już odpowiednią infrastrukturę. Budynek dworca został wybudowany w czasie pierwszej wojny światowej po pożarze, który zniszczył stary budynek w 1915 roku. Swoją funkcję pełnił do początku lat 90. XX wieku, kiedy ruch kolejowy w Gołdapi został zawieszony. Dzisiaj po dawnej świetności pozostały tylko zarośnięte tory, resztki peronu i budynek wykorzystywany na cele gospodarcze.
 

Zarośnięte tory za dworcem kolejowym w Gołdapi

W 1908 roku ukończona została budowa linii z Gumbinnen (dzisiaj Gusiew w obwodzie Kaliningradzkim) do Żytkiejm, ale tak naprawdę kończyła się w mało znaczącej wsi. Decyzja o dobudowie brakującego odcinka do Gołdapi podjęta została w 1912 roku po długich wahaniach ze względu na duże koszty. Wkrótce plany musiały zostać odłożone w czasie ze względu na wybuch pierwszej wojny światowej. Ostatecznie linię oddawano do użytku we fragmentach od 1923 do 1927 roku. Warto zwrócić uwagę, że projektanci trasy dostali zadanie ominięcia Puszczy Rominckiej, aby pociągi nie przeszkadzały w często odbywających się tutaj polowaniach. Szczególnie dobrze widać to we fragmencie między Błąkałami a Żytkiejmami, gdzie tory zostały poprowadzone skrajem puszczy, a pociągi zamiast 6 km musiały jechać aż 17 km.
 

W lesie za Botkunami, tam gdzie kiedyś jeździły pociągi teraz wiedzie wygodna trasa rowerowa

Linia kolejowa Gołdap – Żytkiejmy, wraz z cudami ówczesnej techniki, czyli mostami w Stańczykach, była elementem rozbudowy sieci komunikacyjnej w Prusach Wschodnich. Głównym argumentem za tym przemawiającym była demografia: coraz więcej mieszkańców wyjeżdżało z tych terenów w głąb Niemiec w poszukiwaniu lepszego życia…
Pierwsze pociągi na odcinku Gołdap – Błąkały pojawiły się w 1926 roku, a w 1927 roku dobudowano brakujący odcinek do Żytkiejm. Jeździły tędy trzy pary pociągów dziennie. Średnia prędkość wynosiła 34 k/godz., co i tak było znacznie szybciej niż powozy konne.
 

 
Pod koniec lata 1944 roku zaczęły się pierwsze ograniczenia w ruchu pociągów spowodowane nadciągającym frontem. Ostatni regularny pociąg na tej trasie przejechał 17 października 1944 roku. Przez następne dwa dni jeździły jeszcze tak zwane pociągi ewakuacyjne, które przewoziły mieszkańców i pracowników kolei do Gołdapi z wszystkich miejscowości położonych na wschód.
 

Dawny dworzec kolejowy w Pobłędziu

Północna część Prus Wschodnich została przyznana ZSRR podczas konferencji jałtańskiej w 1943 roku. Pozostała część znalazła się w granicach Polski. Radziecka administracja zaczęła funkcjonować w Gołdapi w kwietniu 1945 roku, a trzy miesiące później miasto przejęły władze polskie. W międzyczasie Rosjanie rozpoczęli demontaż większości linii na terenie dawnych Prus Wschodnich, aby wywieźć je w ramach reparacji wojennych na odbudowę swojego kraju. Historia linii Gołdap – Żytkiejmy zakończyła się.
 

Wiadukt kolejowy w Kiepojciach

Dzisiaj pozostały wspomnienia i wiele obiektów dawnej infrastruktury kolejowej. Niektóre są wielką atrakcją turystyczną (jak mosty w Stańczykach), innych trzeba szukać wśród lasów Puszczy Rominckiej. Dawną linię Gołdap-Żytkiejmy można natomiast przejechać na rowerze i to w dużej części po śladzie dawnych torów. Jak to zrobić? Dowiesz się TUTAJ.
 

Żytkiejmy – dawne obiekty dworcowe z 1938 roku